Sunday, March 6, 2011

When the going gets weird, the weird turn pro (*)

Όπως συχνά συμβαίνει, η συζήτηση δεν αφορούσε το δικό μας ντότζο –ως γνωστόν, το κουτσομπολιό έχει νόημα όταν θάβεις τους «άλλους», έναντι «ημών». Ο συμπολεμιστής (συναγωνιστής, συνασκούμενος κ.λπ.) αναφερόταν σε κάτι απίθανες, οικονομικού περιεχομένου ιστορίες που ακούγονται για έναν από τους δασκάλους της ευρύτερης πιάτσας (στις πολεμικές τέχνες είμαστε όλοι μια μεγάλη οικογένεια, δεν είμαστε;) και αρκετοί από τους παρευρισκόμενους, συμπλήρωναν τα δικά τους σχόλια είτε από πρώτο χέρι, είτε από πράγματα που είχαν ακούσει –ο δάσκαλος είναι αρκετά γνωστός και κάμποσοι είχαν περάσει είτε από τη σχολή του, είτε από άλλες σχολές της ευρύτερης οργάνωσής του (τα περί μεγάλης οικογένειας τα είπαμε, όχι;)

Αυτό που πυροδότησε την αντίδραση του σεμπάι, ήταν η κατακλείδα της κουβέντας ενός τέτοιου τέως μαθητή: «Βεβαίως, όλα αυτά δεν είναι καλά. Όμως τι να κάνει ο άνθρωπος; Επαγγελματίας είναι. Το ψωμί του βγάζει από αυτή την ιστορία, οπότε δικαιολογείται». «Όχι δε δικαιολογείται», ήταν το σχόλιο του σεμπάι. «Επαγγελματίας δε σημαίνει κατ’ ανάγκη και φραγκοφονιάς. Ή αν σημαίνει, να λέμε ‘φραγκοφονιάς’, όχι ‘επαγγελματίας’. Όλοι κάνουμε μια δουλειά για να βγάλουμε λεφτά, όμως δεν μπορεί στον βωμό του ‘βγάζω λεφτά’ να θυσιάζουμε τα πάντα –αν είναι έτσι, να δικαιολογούμε και τα φακελάκια των γιατρών, και τα κακό-συντηρημένα φορτηγά που σκοτώνουν κόσμο, και τις προχειροφτιαγμένες πολυκατοικίες που πέφτουν στους σεισμούς και όλες τις περιπτώσεις όπου, προκειμένου να υπάρξει οικονομικό όφελος για κάποιον, υποφέρουν όλοι οι άλλοι».

Βεβαίως μια τέτοια συζήτηση φλερτάρει με εις βάθος ανάλυση του καπιταλιστικού συστήματος, αντικείμενο που δεν προσφέρεται για συζητήσεις μετά την προπόνηση –εδώ που τα λέμε, δεν προσφέρεται για καμία συζήτηση και πουθενά, αλλά αυτό ισχύει για πολλά θέματα, έτσι δεν είναι; Το πόιντ του σεμπάι όμως ήταν πιο ρηχό: «επαγγελματίας» σημαίνει (α) «κάποιος που βγάζει λεφτά από μια δραστηριότητα» (κυριολεκτικά) αλλά σημαίνει και (β) «κάποιος που κάνει τη δουλειά του με επαγγελματισμό» (μεταφορικά). Όλοι οι άνθρωποι ανήκουν στην κατηγορία (α) –εκτός από τους γόνους ζάμπλουτων οικογενειών– όμως όλοι όσοι βγάζουν λεφτά από κάτι δε σημαίνει ότι κάνουν τη δουλειά τους με επαγγελματισμό. Στη δε πιάτσα των πολεμικών τεχνών, αλλά και σε πολλές ακόμα, συχνά οι «επαγγελματίες», κάθε άλλο παρά «επαγγελματίες» είναι. Ερασιτέχνες του κερατά είναι και αυτός είναι ο λόγος που πάμπολλοι μαθητές τους έχουν προβλήματα μαζί τους.

Το πιο κοινό παράδειγμα είναι αυτό της πώλησης μαύρων ζωνών και δη στο πλαίσιο των λεγόμενων «παραδοσιακών» τεχνών. Δεν είναι λίγες οι σχολές που στην ουσία έχουν εξαφανίσει το μεγαλύτερο μέρος της ουσίας της τέχνης τους, προκειμένου να ικανοποιήσουν την καταναλωτική διάθεση του μαθητή-πελάτη (ναι, όλως πρωτοτύπως, δε φταίνε 100% οι δάσκαλοι για τους μαθητές που θέλουν να αγοράσουν μια μαύρη ζώνη –για την ακρίβεια, φταίνε περισσότερο οι ίδιοι οι μαθητές, όμως για την υγρασία θα μιλήσουμε μια άλλη φορά). Και βεβαίως όλοι (;) δικαιολογούν τις συγκεκριμένες σχολές με το επιχείρημα «η σχολή είναι επιχείρηση και ο σχολάρχης είναι επαγγελματίας». Όμως αυτό ακριβώς είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση κάκιστου επαγγελματισμού –η σχολή που πουλάει μαύρες ζώνες, βγάζει λεφτά σήμερα αλλά κάποια στιγμή κλείνει, το 80% των μαθητών της σταματάει να ασχολείται με τις πολεμικές τέχνες και το υπόλοιπο 20% ξεκινάει εκ νέου, βρίζοντας τον παλιό του δάσκαλο.

Οποιοσδήποτε έχει περάσει έστω και έξω από μια σχολή μάρκετινγκ και συναφών επαγγελμάτων, έχει ακούσει τη φράση «customer loyalty» και γνωρίζει ότι πρόκειται για ένα από τα Ιερά Δισκοπότηρα των μεγάλων επιχειρήσεων –και μη γελιόμαστε, μπροστά στις επιχειρήσεις αυτές, οι σχολές πολεμικών τεχνών είναι κάτι λιγότερο από ψιλικατζίδικα. Customer loyalty, πα’ να πει (και το λέει), «αφοσίωση του πελάτη», ήτοι τρόποι να κάνουμε τον πελάτη να μη σκεφτεί καν να πάει τα λεφτά του αλλού. Πώς επιτυγχάνεται αυτό; Συχνά με δωράκια (π.χ. τα προγράμματα «frequent miles» των αεροπορικών εταιρειών) αλλά ακόμα πιο συχνά με υψηλή ποιότητα –το ιαπωνικό επιχειρηματικό μοντέλο σχεδόν στο σύνολό του (αν και για να είμαστε δίκαιοι, στο ιαπωνικό μοντέλο παίζουν και άλλες παράμετροι). Ερώτηση κρίσεως: Οι «επαγγελματίες» των πολεμικών τεχνών ασχολούνται με την ποιότητα των υπηρεσιών τους; Και αν όχι, για πόσον καιρό περιμένουν ότι θα βγάζουν λεφτά;

Συχνά η συζήτηση περί πολεμικών τεχνών ξεστρατίζει προς τη λεγόμενη «φιλοσοφία» (θου Κύριε) τους. Και από μια άποψη, καλά κάνει. Ωστόσο, και στο μέτρο που οι σχολές πολεμικών τεχνών όπως λειτουργούν στην πλειονότητά τους, είναι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, οφείλουν –τόσο στον εαυτό τους, όσο και στους μαθητές/πελάτες τους– να λειτουργούν επαγγελματικά. Πραγματικά επαγγελματικά, ήτοι με διαρκές και αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Η πιο απλή μορφή του κύκλου είναι «η ποιότητα υπηρεσιών φέρνει ικανοποίηση του πελάτη, η ικανοποίηση του πελάτη φέρνει την αφοσίωσή του και αυτή φέρνει κέρδη». Κέρδη όχι μόνο για σήμερα, αλλά και για αύριο, και για του χρόνου, και για την επόμενη δεκαετία, και, και, και.

Το έχουμε πει και άλλοτε. Ο σημερινός καταναλωτής (ναι, ναι, μαθητής είναι. Παρ’ όλα αυτά…) είναι σαφώς πιο υποψιασμένος –γενικώς ειπείν– από τους καταναλωτές των προηγούμενων δεκαετιών. Και ακόμα και αν δεν είναι συνειδητοποιημένος, αισθάνεται πότε ο επιχειρηματίας (ναι, ναι, δάσκαλος είναι. Παρ’ όλα αυτά…) είναι πραγματικά επαγγελματίας και πότε είναι απλώς φραγκοφονιάς. Το ότι για διάφορους λόγους, ενίοτε ψυχοπαθολογικούς, κάποιοι καταναλωτές αποφασίζουν να μην αλλάξουν μαγαζί, δε σημαίνει ότι το μαγαζί τους έχει –απλώς δεν τους έχει χάσει ακόμα. Όμως θα τους χάσει. Και το μαγαζί που θα τους κερδίσει, είναι αυτό που θα το τρέχουν επαγγελματίες. Πραγματικοί επαγγελματίες. Ακόμα και αν δεν βγάζουν λεφτά από τη δουλειά που κάνουν.

...ή έτσι λέει ο σεμπάι τουλάχιστον. Εγώ απλώς το μεταφέρω...

(*) Αυτές τις μέρες, o Hunter S. Thompson θα γιόρταζε τα 70στά του γενέθλια…

No comments: