Sunday, March 6, 2011

Δείγμα δωρεάν (ΙΙ)

Όσο περνάει ο καιρός, διαδίδεται όλο και περισσότερο στα ντότζο μια άκρως ενοχλητική τάση: οι μεν ενδιαφερόμενοι/υποψήφιοι μαθητές να ζητούν μια δοκιμή (συνήθως ενός μαθήματος αλλά ενίοτε και μιας εβδομάδας ή ενός μήνα) πριν εγγραφούν, οι δε ντοτζάρχες (ναι, το ξέρω αλλά αφενός χρησιμοποιείται ευρέως, αφετέρου δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο προς το παρόν), να προσφέρουν μια τέτοια «υπηρεσία» προκαταβολικά, ήτοι πριν τη ζητήσει καν ο ενδιαφερόμενος/υποψήφιος μαθητής. Προφανώς, επειδή ο ενδιαφερόμενος τη στιγμή εκείνη δεν είναι «υποψήφιος μαθητής» αλλά «δυνητικός πελάτης», θεωρεί ότι δικαιούται ένα τέτοιο δείγμα δωρεάν, ο δε ντοτζάρχης θεωρεί ότι αν το προσφέρει, αυξάνει τις πιθανότητές του να πουλήσει.

Θα προτιμούσα να αποφύγω το γνωστό ντιμπέιτ σχετικά με το ότι τα ντότζο είναι επιχειρήσεις και άρα πρέπει να χρησιμοποιούν τις αντίστοιχες τακτικές προκειμένου να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά –όλοι ξέρουμε ότι ζούμε στον καπιταλισμό (ορισμένοι που δεν το ήξεραν, το κατάλαβαν πριν τις γιορτές με τα νέα «Δεκεμβριανά») και όλοι ξέρουμε ότι έρχεται κρίση (ορισμένοι διατείνονται ότι η κρίση έχει ήδη έρθει, αλλά μάλλον δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι εστί κρίση) και όλοι ξέρουμε ότι οι πολεμικές τέχνες δεν είναι και ό,τι πιο δημοφιλές στη χώρα μας, άρα θα πρέπει να γίνουν ορισμένες παραχωρήσεις. Ως εδώ, καλά.

Το πρόβλημα με τη συγκεκριμένη παραχώρηση, είναι διπλό: κατ’ αρχάς, έρχεται σε πλήρη σύγκρουση με την ιδέα των πολεμικών τεχνών. Και κατά δεύτερον, είναι απολύτως ηλίθια –με το συμπάθιο, αλλά ορισμένα πράγματα δεν υπάρχει πολιτικώς ορθός τρόπος να τα πεις, ακόμα και αν θέλεις να τηρήσεις τους κανόνες πολιτικής ορθότητας (κάτι που η στήλη έχει αποφύγει εδώ και σχεδόν δύο χρόνια). Αλλά ας πιάσουμε τα πράγματα ένα-ένα.

Πρώτα περί της ιδέας των πολεμικών τεχνών: καίτοι τα μαθήματα και οι προπονήσεις σε ένα ντότζο, πληρώνονται με κάποιο οικονομικό αντίτιμο (συνήθως της τάξης των 40-60 ευρώ), οι μαθητές/πελάτες κάποια στιγμή συνειδητοποιούν ότι αυτό με το οποίο πληρώνουν δεν είναι τα χρήματά τους αλλά η δέσμευσή τους απέναντι σε ένα ολόκληρο σύστημα το οποίο περιλαμβάνει τον εαυτό τους, τον δάσκαλό τους (και τον δάσκαλο του δασκάλου τους και, ενίοτε και τον δάσκαλο του δασκάλου του δασκάλου τους), τους συνασκούμενούς τους και την ίδια την τέχνη. Βεβαίως, το οικονομικό μέρος δεν παύει να υπάρχει (καπιταλισμός κ.λπ., μην επαναλαμβανόμαστε) αλλά τελικά, η δέσμευση και η υποχρέωση (ον, που λένε και οι Ιάπωνες), είναι πολύ μεγαλύτερη από τα λεφτά.

Η εκμάθηση μιας πολεμικής τέχνης, συνοδεύεται από πολύ πόνο –σωματικό, διανοητικό και πνευματικό. Επίσης, συνοδεύεται από ένα ευρύτερο ξεβόλεμα και μια γενικότερη αλλαγή στον τρόπο ζωής του ασκούμενου. Στο μέτρο που ο ασκούμενος συνεχίσει την πορεία του πέρα από την απλή εκμάθηση ενός σετ τεχνικών (στις περισσότερες τέχνες, αυτό συμβαίνει περίπου ένα με δύο χρόνια από την ημέρα που ξεκινάει), θα αντιληφθεί ότι η ζωή του πλέον έχει αλλάξει και δη με έναν τρόπο που δεν είχε καν υποψιαστεί όταν αποφάσισε να διαβεί το κατώφλι ενός ντότζο. Και από τη στιγμή που κάτι τέτοιο όχι μόνο συμβαίνει αλλά είναι ουσιαστικό μέρος αυτού που λέμε μπούντο (σε όποια γλώσσα και αν το λέμε), η ιδέα και μόνο του δωρεάν δείγματος δεν έχει νόημα. Είτε δεσμεύεσαι, είτε δε δεσμεύεσαι.

Και πάμε στο δεύτερο μέρος, αυτό της ηλιθιότητας. Ακόμα και αν παρακάμψει κανείς όλο το κόνσεπτ του πνεύματος των πολεμικών τεχνών (να θυμίσουμε εδώ ότι από μόνη της μια τέτοια παράκαμψη είναι ανόητη καθώς, αν πρόκειται να την κάνουμε, γιατί να μπλεχτούμε με τις πολεμικές τέχνες ευθύς εξαρχής;), δεν παύει να υπάρχει το πρόβλημα της πλήρους απουσίας νοήματος στο να ζητήσει κανείς δείγμα δωρεάν από κάτι που χρειάζεται τουλάχιστον έναν χρόνο για να αποκτήσει υπόσταση. Έτσι δεν είναι;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η εγγραφή σε μια σχολή πολεμικών τεχνών συνιστά έναρξη μιας διαδικασίας εκμάθησης. Πάει να πει, δεν ξέρω κάτι και πάω στο Χ μέρος για να το μάθω. Από τη στιγμή που δεν το ξέρω, τι είναι αυτό που περιμένω να καταλάβω με ένα μάθημα, με πέντε μαθήματα ή με δέκα μαθήματα; Ακόμα και αν δείξω θεαματική συνέπεια (κάτι που δεν κάνει σχεδόν κανείς) και παρουσιαστώ σε όλα τα μαθήματα επί έναν μήνα, πόσα πράγματα θα δω (από την τέχνη ή επάνω στο σώμα μου) ώστε να αποφανθώ ότι η εν λόγω τέχνη δε μου κάνει και καλά θα κάνω να ασχοληθώ με μια άλλη;

Ένας τρόπος να το σκεφτεί κανείς, είναι με το μάθημα μιας ξένης γλώσσας: δεν ξέρω Γαλλικά, πάω σε ένα φροντιστήριο να μάθω, κάνω ένα μάθημα (ή δύο ή πέντε) και αποφαίνομαι ότι τα Γαλλικά δε μου κάνουν. ΟΚ, αλλά πόσα Γαλλικά έμαθα σε ένα μάθημα (ή δύο ή πέντε) ώστε να έχει νόημα να μιλήσω για μια γλώσσα που σέρνει πίσω της μια ιστορία τουλάχιστον 1200 χρόνων (και αν συνυπολογίσουμε τους Φράγκους και τους Γαλάτες, ίσως και μεγαλύτερη); Ακόμα και αν θεωρήσουμε ότι οι πολεμικές τέχνες δεν είναι τόσο παλιές (που οι περισσότερες δεν είναι), και μόνο η διαδικασία εξοικείωσης του σώματος σε ένα καινούριο σύστημα κίνησης, καθιστά την εκμάθησή τους εξίσου (αν όχι περισσότερο) δύσκολη με αυτή της εκμάθησης μιας γλώσσας. Για να μη μιλήσουμε για το ότι συχνά η εκμάθηση μιας πολεμικής τέχνης, περιλαμβάνει και την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας ή τουλάχιστον ενός μέρους του λεξιλογίου της.

Εν ολίγοις, σύντροφοι καταναλωτές, όσο και αν η συμμετοχή σε ένα ντότζο είναι θέμα παροχής υπηρεσιών, είναι κάτι πολύ πιο ευρύ –και δεν μπήκαμε καν σε ιδεολογικά θέματα ή θέματα θεωρητικού υποβάθρου (αυτό που ορισμένοι αποκαλούν φιλοσοφία των πολεμικών τεχνών). Ακόμα και αν μείνουμε στα απολύτως πρακτικά ζητήματα, το δωρεάν δείγμα μπορεί να έχει νόημα αν μιλάμε για σαμπουάν αλλά δεν έχει κανένα νόημα αν μιλάμε για ντότζο. Απλά και χωρίς πολλά-πολλά…

...ή έτσι λέει ο σεμπάι τουλάχιστον. Εγώ απλώς το μεταφέρω...

ΥΓ
Το κείμενο αυτό περιέχει ορισμένα πράγματα που,
για λόγους χώρου, κόπηκαν από το παλιότερο, ομότιτλο κείμενο. Αν και για τις ανάγκες του μπλογκ θα μπορούσα να τα ενοποιήσω, προτίμησα να τα δημοσιεύσω και τα δύο, ζητώντας συγνώμη για τα σημεία στα οποία υπάρχει αλληλεπικάλυψη.

No comments: