Sunday, March 6, 2011

Semper Fi

Πολλά μπορεί να πει κανείς για τη χρήση της τηλεόρασης (της ελληνικής αλλά κατ’ επέκταση και οποιασδήποτε άλλης) ως μέσου εκπαίδευσης –πολλά, που σε γενικές γραμμές θα τα κόψει η λογοκρισία ακόμα και ενός φιλελεύθερου περιοδικού όπως αυτό που διαβάζετε. Είτε μας αρέσει, είτε όχι, η τηλεόραση είναι ψυχαγωγία και δη ψυχαγωγία για το ευρύ κοινό· και λέγοντας ευρύ, εννοούμε συνήθως τους ανθρώπους που συγκαταλέγονται στο χαμηλότερο τμήμα της κοινωνίας από πλευράς παιδείας, προβληματισμού, βάθους κ.λπ. Μπορεί από το δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, η τηλεόραση να αποτελεί μια από τις βασικές κοινές εμπειρίες των μελών των κοινωνιών μας, όμως το να τη θεωρήσει κανείς αξιόπιστη ως σημείο αναφοράς είναι, επιεικώς, παρακινδυνευμένο.

Παρ’ όλα αυτά, μερικές φορές είναι χρήσιμη –ειδικά αν ξέρει κανείς πού να σταματήσει. Πάρτε για παράδειγμα το ριάλιτι σόου-ντοκιμαντέρ «Human Weapon» του αμερικανικού καναλιού History Channel (ναι, ναι, είναι εταιρεία στην οποία συμμετέχει και η Disney, πάμε παρακάτω). Για όσους δεν την έχουν δει, το κόνσεπτ της εκπομπής είναι αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «πολεμικοτεχνίτικος τουρισμός»: δύο συμπαθείς κύριοι, γυρνούν ανά την υφήλιο και παρουσιάζουν (θεωρητικώς εκ των έσω) τις πολεμικές τέχνες/μαχητικά συστήματα της κάθε περιοχής ενώ με τη βοήθεια γραφικών μέσω υπολογιστή αποπειρώνται να δείξουν πώς λειτουργούν ορισμένες χαρακτηριστικές τεχνικές του συστήματος. Ως τώρα έχουν περάσει από την Ιαπωνία, την Κορέα, την Ταϊλάνδη, τις Φιλιππίνες, την Ελλάδα (!), τη Γαλλία, το Ισραήλ, τις Η.Π.Α., την Κίνα, τη Ρωσία, την Καμπότζη, τις Φιλιππίνες και τη Μαλαισία και υποπτεύομαι ότι στο μέλλον θα καλύψουν και άλλες –η μεγάλη απεργία των σεναριογράφων τον χειμώνα που πέρασε έφερε τούμπα το πρόγραμμα της αμερικανικής τηλεόρασης οπότε δεν είμαι σίγουρος για το μέλλον της εκπομπής.

Αυτά τα ολίγα γενικά. Το ειδικά που είχα κατά νου, και το οποίο άπτεται της συζήτησης περί «ρεαλισμού» στις πολεμικές τέχνες, σχετίζεται με το επεισόδιο της σειράς που είχε ως αντικείμενο το MCMAP, το πρόγραμμα πολεμικών τεχνών των Αμερικανών πεζοναυτών. Οι δύο παρουσιαστές πηγαίνουν στη βάση πεζοναυτών Κουάντικο στη Βιρτζίνια και περνούν μερικές ημέρες ασκούμενοι μαζί με τους πεζοναύτες, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα μάχης εκ του συστάδην του συγκεκριμένου στρατιωτικού κλάδου. Όπως συνήθως συμβαίνει με τη σειρά, οι παρουσιαστές καταλήγουν να αναμετρηθούν με κάποιους από τους πραγματικούς ασκούμενους (και καλά, το χάιλαϊτ της κάθε εκπομπής)· παράλληλα, κατά τη διάρκεια της «εκπαίδευσής» τους μεταφέρουν τις απόψεις και το «άρωμα» της κάθε τέχνης.

Το έγραψα και παραπάνω: δεν πιστεύω ότι η τηλεόραση είναι σοβαρό μέσο ή, εν πάση περιπτώσει, δεν πιστεύω ότι μπορεί να λειτουργήσει σοβαρά ως επιχείρημα. Ωστόσο, θα πρότεινα το συγκεκριμένο επεισόδιο σε όλους εκείνους που απεραντολογούν περί λειτουργικότητας των πολεμικών τεχνών, περί ρεαλιστικής προπόνησης κ.λπ. Ασχέτως των όποιων διαφωνιών μπορεί να έχει κάθε σώφρων άνθρωπος με την πολιτική του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι άνθρωποι αυτοί πολεμούν τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο εδώ και διακόσια τόσα χρόνια. Έχουν πολεμήσει σχεδόν σε όλον τον κόσμο, χρησιμοποιώντας σχεδόν όλα τα όπλα που υπάρχουν και έχουν δημιουργήσει μια τεράστια δεξαμενή γνώσης σχετικά με τι «δουλεύει» και τι όχι. Παράλληλα (και αυτό είναι το σημαντικό), εκπαιδεύονται για να πολεμούν και η εκπαίδευσή τους αντικατοπτρίζει αυτήν ακριβώς την προοπτική.

Όπως είναι αναμενόμενο, το σύστημά τους, το οποίο συνεχίζει να εξελίσσεται, χρησιμοποιεί στοιχεία από δύο-τρία συστήματα καράτε, από ένα-δύο συστήματα πάλης και από διάφορα συστήματα μάχης με μικρά και/ή αυτοσχέδια όπλα –οι οπλολόγοι εξ υμών δεν πρόκειται να μάθουν κάτι το συναρπαστικό. Αυτό όμως που είναι συναρπαστικό, είναι η νοοτροπία εκπαίδευσης/εξάσκησης. Μη γελιόμαστε φίλες και φίλοι, κανείς μας δεν προπονείται έτσι· τουλάχιστον όχι για πολύ και σίγουρα όχι με τους ίδιους στόχους. Και είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι ο συνδυασμός ψυχολογικής πίεσης, σωματικής καταπόνησης και πολυπλοκότητας των συνθηκών συμπλοκής (στο μέτρο που προσομοιώνονται κατά την εκπαίδευση), θα έβγαζε εκτός, γκχμ, γκχμ, μάχης ακόμα και τους πιο προπονημένους εξ ημών.

Για τον γράφοντα, όλη η ουσία της συγκεκριμένης εκπομπής (σε σχέση με το θέμα του ρεαλισμού στις πολεμικές τέχνες) συνοψίζεται σε μια φράση ενός από τους εκπαιδευτές των πεζοναυτών, όταν απαντάει κάποια σχετική ερώτηση των παρουσιαστών: «Αν με βάλετε σε ένα ρινγκ με τον Ράντι Κουτίρ, πιθανότατα θα μου κόψει τον κώλο («he’ll probably kick my ass»). Αν όμως φέρετε τον Ράντι Κουτίρ να παλέψουμε στο δικό μου τερέν, είναι πολύ πιθανό να τον σκοτώσω» –βλέπει κανείς τη διαφορά; Ο ένας μιλάει για ξύλο και ο άλλος μιλάει για θάνατο. Χρειάζεται να φλυαρήσουμε πολύ ακόμα για το ποιος είναι ο πιο σκληρός mf από τους δύο;

Βεβαίως η πραγματικότητα είναι ό,τι επιλέγουμε να είναι. Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι ο Ράντι Κουτίρ δε θα πάει να πολεμήσει στην έρημο του Ιράκ και είμαι σχεδόν εξίσου βέβαιος ότι ο εκπαιδευτής των πεζοναυτών δε θα μπει ποτέ σε κλουβί. Τέλος, είμαι απολύτως βέβαιος ότι αναλόγως των περιστάσεων, και οι δύο μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους κάποιο βράδυ σε ένα μπαρ, απέναντι σε έναν μεθυσμένο που θέλει να αποδείξει πόσο σκληρός είναι. Στο μέτρο που καθένας από εμάς γνωρίζει την πραγματικότητά του, γνωρίζει και τι χρειάζεται να ξέρει για να μπορεί να περπατάει σίγουρος στον δρόμο. Το ζουμί της ιστορίας, παρ’ όλα αυτά, είναι άλλο: Ακόμα και σήμερα, υπάρχουν γύρω μας άνθρωποι που μαθαίνουν να σκοτώνουν (με τα χέρια τους ή με ότι βρεθεί σ’ αυτά) επειδή έτσι βγάζουν το ψωμί τους. Ας είμαστε λοιπόν κάπως φειδωλοί όταν συζητάμε (ή, ακόμα χειρότερα, όταν περηφανευόμαστε) για την άσκησή μας και για ποιον λόγο την κάνουμε…

...ή έτσι λεει ο σεμπάι τουλάχιστον. Εγώ απλώς το μεταφέρω...

No comments: