Saturday, March 5, 2011

Μαθήματα. Μαγειρικής…

Το σεμινάριο ήλθε και παρήλθε και άπαντες οι συμμετέχοντες έμειναν με τις καλύτερες εντυπώσεις. Ο Δάσκαλος ™ εντυπωσίασε με την ένταση της προπόνησης, με τις ακριβοδίκαιες παρατηρήσεις του και με τις βαθιές του επιγνώσεις πάνω στην τέχνη. Ιδιαίτερα οι νεότεροι στο ντότζο έμειναν εκστατικοί και για κάμποσες μέρες μετά αναμασούσαν παραλλαγές του ίδιου μοτίβου: «Να γιατί πρέπει να κάνουμε σεμινάρια με μεγάλους δασκάλους», «Να πού πρέπει να φτάσουμε», «Να ποια είναι τα υψηλά επίπεδα της τέχνης» κ.ο.κ. Βεβαίως τα παραπάνω δε διέλαθαν της προσοχής του σεμπάι ο οποίος κάποια στιγμή, μετά από μια προπόνηση, εξανέστη: «Αν αυτό είναι το πρότυπό σας για τις πολεμικές τέχνες, αλλάξτε πρότυπο –ή αντικείμενο. Ο άνθρωπος ήταν απαράδεκτος». Βαριά διατύπωση και όλοι μείναμε κόκαλο, περιμένοντας επιπλέον επεξηγήσεις –αν μη τι άλλο, ο Δάσκαλος ™ είναι 8ο νταν και πρώτης γενιάς μαθητής του ιδρυτή, και ο σεμπάι είναι μόλις 3ο.

«Όταν λέω ‘απαράδεκτος’ δεν εννοώ τεχνικά», απάντησε ο σεμπάι, «εννοώ ως άνθρωπος. Κανείς δεν πρόσεξε ότι ο μάστορας δε μίλαγε σε κανέναν χωρίς να τον σνομπάρει, ότι συμπεριφερόταν στους βοηθούς του σαν να ήταν σκουπίδια και ότι ο τρόπος που μιλούσε για τον εαυτό του έδειχνε άνθρωπο χωρίς κανένα μέτρο και χωρίς κανένα περιεχόμενο; Εν ολίγοις, πέρα από την τεχνική του δεινότητα, την οποία εν πάση περιπτώσει, μετά από 30 χρόνια την αποκτάς θες-δε θες, ποιος ο λόγος να τον έχει κανείς σαν πρότυπο; ΟΚ, προφανώς αυτό που μας συγκεντρώνει όλους εμάς εδώ είναι η τέχνη αλλά μοντέλο ζωής; Μήπως να το ξανασκεφτούμε;»

Παραφράζοντας το γνωστό ρητό, ο λόγος θέλει αντίλογο και την παραπάνω δήλωση την ακολούθησαν διάφορες εκδοχές της ίδιας ερώτησης: «Δηλαδή εσύ ποιον θεωρείς Δάσκαλο ™;» Και, όλως παραδόξως (για κάποιους), η απάντηση δεν ήρθε από κάποιο βιβλίο αλλά από ένα σεμινάριο που είχε γίνει πριν από 2-3 χρόνια σε μια άλλη τέχνη. Ο δάσκαλος που είχε κάνει εκείνο το σεμινάριο, θεωρείται σαν ένας από τους 100 σημαντικότερους δασκάλους στον κόσμο στο αντικείμενό του. Δεν είναι πρώτης γενιάς μαθητής του ιδρυτή καθώς η συγκεκριμένη τέχνη δεν έχει έναν ιδρυτή αλλά είναι ένας άνθρωπος που μελετά τη συγκεκριμένη τέχνη όλη του τη ζωή, δίνει εξετάσεις ακόμα και σήμερα, στα 65 του χρόνια (και κόβεται, και ξαναδίνει, και ξανακόβεται και κάποτε περνάει), αν και έχει προβλήματα υγείας, εξακολουθεί να ασκείται ιδιαίτερα έντονα και ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο (συνήθως με δικά του έξοδα) για να διδάξει –χωρίς αμοιβή.

Τότε (πριν από 2-3 χρόνια που λέγαμε), ήταν η πρώτη φορά που ερχόταν στην Ελλάδα. Η τέχνη του ήταν –και παραμένει– σχετικά άγνωστη με αποτέλεσμα οι άνθρωποι που παρακολούθησαν το σεμινάριο να είναι από πλήρως άσχετοι, μέχρι (το πολύ) 2α νταν –ο ίδιος είναι 8ο (όπως και ο Δάσκαλος ™). Σε κάποιο από τα διαλείμματα του σεμιναρίου (το όλο κόλπο γινόταν εκτός Αθηνών σε ένα καμπ), ο άνθρωπος αυτός έκατσε και μαγείρεψε (με τα χεράκια του) φαγητό για 40 άτομα, με υλικά που κουβάλαγε μαζί του από την άλλη άκρη του κόσμου και το βράδυ σέρβιρε ο ίδιος, (επίσης με τα χεράκια του), τους 40 διαφόρων βαθμών άσχετους που είχαν έρθει να παρακολουθήσουν. Σε ό,τι αφορά την ίδια την εξάσκηση, είχε μόνο καλά λόγια να πει για τους ασκούμενους και τους εκπαιδευτές τους, οι συμβουλές του ήταν to the point και καστομαρισμένες ανάλογα με το επίπεδο του καθενός, έπαιξε με όλους (με τα ίδια χεράκια που λέγαμε παραπάνω) και γενικώς άφησε τας καλυτέρας των εντυπώσεων σε όλους όσους βρέθηκαν εκεί.

Έχουμε μάθει να περιμένουμε από τους διακεκριμένους στον χώρο τους ανθρώπους μια συμπεριφορά, πώς να το πούμε τώρα και να μην ακουστεί χοντρό…ναι, μαλακισμένη νομίζω είναι ο ακριβέστερος όρος (συγνώμη κ. Εκδότα). Και αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι που προβάλλονται ως διακεκριμένοι, είναι (συνήθως) κενοί, (συνήθως) άνευ κανενός άλλου αντικρίσματος πέραν της τιμής τους στο χρηματιστήριο των ΜΜΕ και (συνήθως) ανάξιοι να άνουν τίποτα άλλο πέρα από το να αποτελούν μέρος ενός έρημου και ρημαγμένου κοινωνικού τοπίου που αναζητά ήρωες της στιγμής για να καλύψει τα κενά αξιών του. Οι Δάσκαλοι ™, όντες ούτως ή άλλως μέσα σε ένα σύστημα που ευνοεί την προβολή τους και την αναγωγή τους σε κάτι το εξαιρετικό (και όχι αδίκως –συχνά πρόκειται όντως για εξαιρετικούς ανθρώπους) είναι ίσως ένα κλικ πιο επιρρεπείς στο να πάρουν τον αμανέ λίγο ψηλότερα από όσο πρέπει και το αποτέλεσμα είναι οι συμπεριφορές σαν αυτή που στηλίτευε ο σεμπάι αρχικά.

Το πρόβλημα τελικά είναι αν τελικά ο δάσκαλος θέλει να είναι και πρότυπο ζωής. Ο δάσκαλος που μαγείρευε για τους μαθητές του («μαθητές του» που λέει ο λόγος –τους περισσότερους δεν τους είχε ξαναδεί στη ζωή του) και όσοι είναι σαν και αυτόν ίσως να μη θέλουν να γίνουν πρότυπο ζωής αλλά τελικά γίνονται αφού η συνολική τους εικόνα δεν μπορεί παρά να επηρεάσει ακόμα και τους πιο χοντρόπετσους. Καθώς στην εποχή μας οι άνθρωποι δεν κυκλοφορούν με το σπαθί στο χέρι σκοτώνοντας όποιον βρίσκουν μπροστά τους (όπου «σπαθί» συμπληρώστε το όπλο/τεχνική της αρεσκείας σας) αυτό που περιμένεις από έναν δάσκαλο, πέραν της τεχνικής αρτιότητας, είναι και μια προσωπικότητα που, αν μη τι άλλο, να εμπνέει. Οι διαδρομές των πολεμικών τεχνών είναι μακριές και κουραστικές (ars longa, vita brevis κ.λπ.) και αν αυτός που πάει μπροστά δεν σε εμπνέει, οι πιθανότητές σου να τα παρατήσεις και να το ρίξεις στο «Παρά Πέντε» (θου Κύριε) αυξάνονται κατακόρυφα. Σε αυτές τις στιγμές αμφιβολίας, αμφισβήτησης, αμφιταλάντευσης και διαφόρων άλλων λέξεων που αρχίζουν από «αμφί», ένα πιάτο ρύζι με σάλτσα κάρι και μια καλή κουβέντα, ενδέχεται να λειτουργήσουν πολύ καλύτερα ως κίνητρο από ό,τι το «πρώτης γενιάς μαθητής του ιδρυτή».

...ή έτσι λεει ο σεμπάι τουλάχιστον. Εγώ απλώς το μεταφέρω...

No comments: