Sunday, March 6, 2011

Της επανάστασης

Η Κατερίνα ήρθε στο ντότζο σχεδόν με το ζόρι –για την ακρίβεια την έφερε ο τέως καλός της (the things we do for love), ο οποίος στη συνέχεια εγκατέλειψε τόσο την ίδια όσο και τον βαρετό κόσμο των πολεμικών τεχνών για να κάνει Παρά πέντε ή Μπάντζι τζάμπιν ή κάτι άλλο εξίσου θεαματικό. Η τριαντάρα στελεχίνα –δουλεύει σε κάποια εταιρεία από αυτές που στεγάζονται στη Βωβούπολη της Λεωφόρου Κηφισίας– παρέμεινε και συνεχίζει να εξασκείται, πλην όμως διατηρώντας μια απόσταση από το αντικείμενο. Μην παρεξηγηθούμε: η κοπέλα έρχεται τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα (και συνήθως τρεις), συμμετέχει σε όλα τα σεμινάρια, αγαπάει το κελί της, τρώει το φαί της και διαβάζει πολύ, όμως η εντύπωση που σου δίνει είναι ότι το όλο θέμα την αφορά περίπου όσο αφορά ο διάδρομος ή το στεπ οποιονδήποτε άνθρωπο πάει σε ένα κανονικό γυμναστήριο. Ήτοι, «έρχομαι, το χρησιμοποιώ για να γυμναστώ και φεύγω».

Τις προάλλες λοιπόν, εκεί που είχαμε βάλει στη μέση ένα πακέτο τσιγάρα και το ξεκοκαλίζαμε, συζητώντας παράλληλα για τη επίδραση του Νέο-Κομφουκιανισμού Τσου Σι στις πολεμικές τέχνες της περιόδου Έντο (δηλαδή το να συζητάς για τον Τρανταφυλλόπουλο και τον Αναστασιάδη είναι καλύτερο;) εμφανίζεται και η συντρόφισσα με ένα σλιμ στο χέρι να μας ζητήσει φωτιά και μας εκφράζει τον προβληματισμό της: «Καλά, δε βαριόσαστε να συζητάτε συνεχώς γι αυτά τα πράγματα; Τι το τόσο εξαιρετικό τελικά έχουν οι πολεμικές τέχνες; Μια γυμναστική είναι. Φυσικά ωφελεί όπως όλες οι γυμναστικές αλλά πέραν αυτού, τι άλλο σας προσφέρει –σε εσάς ή σε οποιονδήποτε άλλον;» Υποθέτω (δηλαδή, τι «υποθέτω», το είδαμε όλοι) ότι μάλλον συνελλήφθη εξ απροόπτου από την απάντηση του σεμπάι: «Από Ζεν-ικής απόψεως έχεις δίκιο. Όμως το να μελετάς πολεμικές τέχνες κάνει τον κόσμο καλύτερο».

Υπερβολές; Μπορεί –ο σεμπάι είναι διάσημος για τα ατέμι του, τόσο εντός όσο και εκτός ντότζο. Και σίγουρα ένας άνθρωπος που κοιμάται τον ύπνο του corporate δικαίου χρειάζεται πού και πού καμιά ψιλή για να ξυπνήσει. Όμως η δήλωση δεν είναι τόσο βαρύγδουπη τελικά. Το μόνο που χρειάζεται για να την αντιληφθεί κανείς στο σύνολό της, είναι να συνειδητοποιήσει ότι πέρα από την απλή άσκηση του σώματος, στις πολεμικές τέχνες γυμνάζεις και μια σειρά από άλλα πράγματα, λιγότερο ορατά αλλά εξίσου, αν όχι περισσότερο, σημαντικά για τη συνολική σου ωρίμανση· πράγματα όπως τη διαίσθησή σου, την ηθική σου, τις ανοχές σου και τις αξίες σου για τη ζωή το σύμπαν και τα πάντα που έλεγε και ο μακαρίτης. Αν δε, κάτι τέτοιο συμβεί (και, αργά ή γρήγορα, θα συμβεί), αλλάζεις εσύ και, κατά συνέπεια, αλλάζει και ο κόσμος.

Είναι δύσκολο για κάποιον που ξεκινάει τώρα τις πολεμικές τέχνες (ή που τις έχει ξεκινήσει πριν από λίγο καιρό αλλά δεν έχει ξεφύγει από το καθαρά σωματικό τους μέρος), να αντιληφθεί ότι μέσα από την ιδιότυπη αυτή άσκηση του σώματος, οι παλιοί δίδασκαν κάτι περισσότερο. Όμως το κάτι περισσότερο υπάρχει και είναι αναπόφευκτο από κάποιο σημείο και ύστερα να το ανακαλύψεις. Υπάρχουν, βεβαίως, και οι άνθρωποι που κάνουν πολεμικές τέχνες επί δεκαετίες και δεν έχουν καταλάβει τίποτα, όμως αφενός τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν παντού (φευ!) και αφετέρου οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να αποτελούν παράδειγμα ή μη μόνο προς αποφυγή. Στην υγιέστερη εκδοχή των πραγμάτων, η πλειονότητα των ανθρώπων κάποια στιγμή προβληματίζεται και καταλήγει σε μια σειρά από συμπεράσματα, που συνήθως οδηγούν σε μια πιο ώριμη αντιμετώπιση του εαυτού τους και του κόσμου.

Είτε μιλάμε για λιγότερο άγχος, για καλύτερη σχέση με το σώμα μας, για αντιμετώπιση των φόβων (ή των φοβιών) μας, για επαφή με πολιτισμούς άλλους από τον δικό μας, για προβληματισμό επί ηθικών ζητημάτων, για σκέψεις (και πράξεις) γύρω από τη χρήση της βίας, για μεγαλύτερη παρατηρητικότητα και συναίσθηση του τι συμβαίνει γύρω μας, για μεγαλύτερη ανοχή στις συμπεριφορές των άλλων (και συνεπώς στα προβλήματα που οδηγούν στις συμπεριφορές αυτές), για τόνωση της αυτοπεποίθησής μας ή για υπέρβαση των ορίων μας –ορίων που μπορεί να έχει θέσει η αδυναμία μας, ο κομφορμισμός μας ή η δειλία μας– οι πολεμικές τέχνες μας αναγκάζουν να περάσουμε μέσα από μια διαδικασία αναγέννησης. Και όπως κάθε γέννηση, η αναγέννηση αυτή μας ανοίγει τα μάτια στον κόσμο.

Γίνεται έτσι ο κόσμος καλύτερος; Με κίνδυνο να επισύρουμε την μήνιν δεκάδων πολιτικών φιλοσοφικών συστημάτων (ή ακριβώς γι αυτόν τον λόγο), ναι! Και, για να γίνουμε ενοχλητικότεροι, μόνο έτσι γίνεται ο κόσμος καλύτερος. Σαφώς μερικές φορές μια ψήφος (ή μια σφαίρα ή μια πέτρα ή μια κλωτσά –όχι «κλωτσιά», «κλωτσά») μπορεί να συμβάλλουν στο να κινηθεί λίγο καλύτερα η σκουριασμένη μηχανή της κοινωνίας μας, όμως η πραγματική ασημένια σφαίρα για τα τέρατα που μαστίζουν τον κόσμο μας είναι η ολοκλήρωση του εαυτού μας, η ωρίμανση του και η συνεχιζόμενη εξέλιξή του. Οι πολεμικές τέχνες δεν είναι, προφανώς, ο μόνος δρόμος που οδηγεί σε μια τέτοια εξέλιξη, όμως πέραν του ότι είναι από τους πιο απολαυστικούς, θέτουν μια σειρά από ερωτήματα με μια πιεστικότητα που είναι δύσκολο να την αγνοήσεις όπως αγνοείς ένα ντοκιμαντέρ για το Ολοκαύτωμα στην τηλεόραση.

Ναι, ακούγεται σαν κατάλοιπο από τη δεκαετία του ’60 –ή σαν κάποια Νιού Έιτζ σαχλαμάρα από την Καλιφόρνια (μερικές φορές αυτά τα δύο ταυτίζονται). Όμως η γαλήνια έκφραση κάποιων ηλικιωμένων δασκάλων πολεμικών τεχνών και η συμβολή τους στο περιβάλλον τους, ίσως αποτελεί ένδειξη ότι το πράγμα μπορεί να λειτουργήσει. Αρκεί να του το επιτρέψουμε. Και ο μόνος τρόπος να του το επιτρέψουμε, είναι να του δοθούμε ολοκληρωτικά –μια στάση ζωής που έτσι κι αλλιώς χαρακτηρίζει όλους εκείνους που θέλησαν να αλλάξουν τον κόσμο…

...ή έτσι λεει ο σεμπάι τουλάχιστον. Εγώ απλώς το μεταφέρω...

No comments: