Ώρες-ώρες, απορώ με την υπομονή ορισμένων ανθρώπων. Θέλω να πω, αρχάριος είναι ο άλλος, πρώτη φορά είναι που βρίσκεται σε ένα περιβάλλον που σχετίζεται με το αντικείμενο που τον ενδιαφέρει, ενθουσιασμένος είναι, άρα λογικό είναι και το να ρωτάει αφελή πράγματα. Αλλά αν βρίσκεται κανείς από την άλλη μεριά (ήτοι, από τη μεριά που ακούει τα αφελή πράγματα) κάποια στιγμή η όλη κατάσταση ξεφεύγει από το επίπεδο του βαρετού και φτάνει στο επίπεδο του εξοργιστικού. Και όμως, υπάρχουν ορισμένοι αξιοθαύμαστοι άνθρωποι οι οποίοι καταφέρνουν να ακούσουν την ίδια (αφελή) ερώτηση για χιλιοστή τεσσαρακοστή έβδομη φορά και όχι μόνο δε χάνουν την υπομονή τους και δεν αρπάζουν το πλησιέστερο τασάκι με σκοπό να το εκσφενδονίσουν αλλά απαντούν με κάτι που να βγάζει νόημα για τον (αφελή) ερωτώντα.
Η συγκεκριμένη περίπτωση που έχω στον νου μου εν προκειμένω, δεν είναι τέτοια, ωστόσο. Ο συνασκούμενος που έκανε την ερώτηση περί της αποτελεσματικότητας του Αϊκίντο δεν είναι ούτε αρχάριος, ούτε αφελής –είναι από εκείνες τις περιπτώσεις των ανθρώπων που βρίσκουν μια περίεργη χαρά στο να ξύνουν ένα σπυρί μέχρι να ματώσει. Και συνεχίζουν να το ξύνουν. Η συζήτηση γινόταν στο περιθώριο του σεμιναρίου του Κριστιάν Τισιέ (όσοι δεν πήγατε χάσατε –και δεν εννοώ μόνο οι αϊκιντόκες) και κατέληξε, όλως πρωτοτύπως, στην αποτελεσματικότητα του Αϊκίντο. Όταν δε, ο γάτος άρχισε τις γνωστές κοινοτοπίες σχετικά με το ότι το Αϊκίντο είναι χορός και θέατρο και δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, η απάντηση του σεμπάι ήταν «Το Αϊκίντο είναι αποτελεσματικό –το δικό σου Αϊκίντο δεν είναι. Μην τα μπερδεύουμε». Περιττό να αναφέρουμε (αλλά το αναφέρουμε όπως και να ‘χει), ότι ο τυπάκος δεν το χάρηκε και πολύ.
Όμως έτσι ακριβώς είναι –και βεβαίως το πράγμα δεν περιορίζεται στο Αϊκίντο. Αν θεωρήσουμε ότι βρισκόμαστε στον πραγματικό κόσμο και όχι στη σπηλιά του Πλάτωνα με τις ιδέες να πλανώνται στους τοίχους της, το Αϊκίντο, έτσι γενικώς δεν υπάρχει. Υπάρχει το Αϊκίντο του Ουεσίμπα Μοριχέι (του ιδρυτή του), του Ουεσίμπα Κισομάρου (του γιού του), του Ουεσίμπα Μοριτέρου (του εγγονού του), του Τοχέι Κοΐτσι, του Σάιτο Μοριχίρο, του Σιόντα Γκόζο, των δεύτερης γενιάς Ιαπώνων Σίχαν, των τρίτης γενιάς Ιαπώνων και μη δασκάλων, των τέταρτης γενιάς μαθητών, το δικό μου, το δικό σου, του κάθε συνασκούμενού μας και του αρχάριου που ξεκίνησε πριν από μια βδομάδα. Άντε, και του Στίβεν Σιγκάλ. Ποιό είναι το Αϊκίντο που δεν είναι αποτελεσματικό;
Προφανώς το Αϊκίντο είναι απλώς ένα παράδειγμα –το παραπάνω ισχύει για όλες τις πολεμικές τέχνες, για όλες τις τέχνες γενικότερα και για όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες ακόμα γενικότερα. Ακόμα και σε περιόδους μέγιστης οικονομικής κρίσης (όπως αυτή που υποτίθεται ότι περνάμε αυτόν τον καιρό), υπάρχουν επιχειρήσεις που ανθούν και ακόμα και σε περιόδους μέγιστης οικονομικής άνθησης (όπως αυτή που υποτίθεται ότι περνάγαμε παλιότερα), υπήρχαν επιχειρήσεις που έκλειναν –τι μας λέει αυτό για τον καπιταλισμό; Υπάρχουν γιατροί που δεν μπορούν να διαγνώσουν ένα συνάχι και υπάρχει και ο Χάουζ (που λέει ο λόγος) –τι μας λέει αυτό για την ιατρική; Κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ.
Όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι χαοτικές επειδή η πραγματικότητα είναι χαοτική. Οι περισσότεροι άνθρωποι καταφέρνουμε να τα βγάλουμε πέρα μέσα στις χαοτικές αυτές συνθήκες μόλις οριακά, όμως κάπου-κάπου εμφανίζονται και κάποιοι εξ ημών που είτε επειδή είναι μονομανείς, είτε επειδή είναι ταλαντούχοι, είτε επειδή έτσι τα έφεραν τα φεγγάρια, καταφέρνουν να πάρουν τις δραστηριότητες αυτές και να βάλουν τάξη στο χάος τους. Και επειδή όλοι οι υπόλοιποι παραείμαστε μέτριοι, παίρνουμε τους ανθρώπους αυτούς, τους ανεβάζουμε σε ένα βάθρο, τους στεφανώνουμε με δάφνες και τους αποκαλούμε «ιδιοφυΐες», «νομπελίστες», «μάστερ» (αν είμαστε κάπως αγράμματοι), «υπερανθρώπους», «φωτισμένους» και άλλα ηχηρά παρόμοια. Όσο για τις δραστηριότητές τους, τις θεωρούμε κάτι παραπάνω από αυτό που είναι και αποδίδουμε και σ’ αυτές, χαρακτηριστικά που ούτε έχουν, ούτε μπορούν να έχουν.
Το Αϊκίντο ήταν (και είναι) αποτελεσματικό για όλους τους προαναφερθέντες δασκάλους. Και ο λόγος που είναι αποτελεσματικό, είναι επειδή όλοι αυτοί οι άνθρωποι φρόντισαν να το κάνουν αποτελεσματικό με το να λιώσουν στην προπόνηση. Αυτό που δεν μπορεί να καταλάβει ούτε ο μάγκας που έκανε τη συζήτηση, ούτε οι εκατοντάδες χιλιάδες αργόσχολοι που απεραντολογούν στα φόρα του Ίντερνετ και στα εντευκτήρια (!) των ντότζο, είναι ότι το ουσιαστικό τμήμα της παραπάνω κουβέντας, δεν είναι το «αποτελεσματικό», αλλά το «λιώσουν στην προπόνηση». Και όταν λέμε «λιώσουν», δε μιλάμε για μια (1) πορεία 25 χιλιομέτρων που κάναμε κάποτε στον στρατό και εξακολουθούμε να το λέμε δέκα χρόνια μετά –μιλάμε για ένα ζόρι που τραβάει κάθε μέρα, επί δέκα χρόνια. Μπορεί και παραπάνω.
Όλες οι πολεμικές τέχνες, ακόμα και αυτές που είθισται να αποκαλούνται «φλώρικες», έχουν πίσω τους μια τεράστια ιστορία και ένα πλήθος ανθρώπων που πραγματικά ήξεραν να μάχονται (παλεύουν, παίζουν ξύλο ή οτιδήποτε άλλο). Αν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε ό,τι έκαναν οι άνθρωποι αυτοί, θα έχουμε την απάντηση για το αν αυτό που κάνουμε «δουλεύει», είτε εντός ντότζο, είτε στον περιβόητο «δρόμο». Και αν είμαστε διατεθειμένοι να πάμε ένα βήμα παραπέρα (ναι, γίνεται –οι παλιοί δεν ήταν κάτι το ξεχωριστό, το είπαμε αυτό, δεν το είπαμε;) θα αντιληφθούμε ότι, όπως έλεγε και ο Βούδας όταν τον ρωτούσαν για τη μετά θάνατο ζωή, η ερώτηση είναι άσχετη με την πραγματικότητα...
...ή έτσι λέει ο σεμπάι τουλάχιστον. Εγώ απλώς το μεταφέρω...
Η συγκεκριμένη περίπτωση που έχω στον νου μου εν προκειμένω, δεν είναι τέτοια, ωστόσο. Ο συνασκούμενος που έκανε την ερώτηση περί της αποτελεσματικότητας του Αϊκίντο δεν είναι ούτε αρχάριος, ούτε αφελής –είναι από εκείνες τις περιπτώσεις των ανθρώπων που βρίσκουν μια περίεργη χαρά στο να ξύνουν ένα σπυρί μέχρι να ματώσει. Και συνεχίζουν να το ξύνουν. Η συζήτηση γινόταν στο περιθώριο του σεμιναρίου του Κριστιάν Τισιέ (όσοι δεν πήγατε χάσατε –και δεν εννοώ μόνο οι αϊκιντόκες) και κατέληξε, όλως πρωτοτύπως, στην αποτελεσματικότητα του Αϊκίντο. Όταν δε, ο γάτος άρχισε τις γνωστές κοινοτοπίες σχετικά με το ότι το Αϊκίντο είναι χορός και θέατρο και δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, η απάντηση του σεμπάι ήταν «Το Αϊκίντο είναι αποτελεσματικό –το δικό σου Αϊκίντο δεν είναι. Μην τα μπερδεύουμε». Περιττό να αναφέρουμε (αλλά το αναφέρουμε όπως και να ‘χει), ότι ο τυπάκος δεν το χάρηκε και πολύ.
Όμως έτσι ακριβώς είναι –και βεβαίως το πράγμα δεν περιορίζεται στο Αϊκίντο. Αν θεωρήσουμε ότι βρισκόμαστε στον πραγματικό κόσμο και όχι στη σπηλιά του Πλάτωνα με τις ιδέες να πλανώνται στους τοίχους της, το Αϊκίντο, έτσι γενικώς δεν υπάρχει. Υπάρχει το Αϊκίντο του Ουεσίμπα Μοριχέι (του ιδρυτή του), του Ουεσίμπα Κισομάρου (του γιού του), του Ουεσίμπα Μοριτέρου (του εγγονού του), του Τοχέι Κοΐτσι, του Σάιτο Μοριχίρο, του Σιόντα Γκόζο, των δεύτερης γενιάς Ιαπώνων Σίχαν, των τρίτης γενιάς Ιαπώνων και μη δασκάλων, των τέταρτης γενιάς μαθητών, το δικό μου, το δικό σου, του κάθε συνασκούμενού μας και του αρχάριου που ξεκίνησε πριν από μια βδομάδα. Άντε, και του Στίβεν Σιγκάλ. Ποιό είναι το Αϊκίντο που δεν είναι αποτελεσματικό;
Προφανώς το Αϊκίντο είναι απλώς ένα παράδειγμα –το παραπάνω ισχύει για όλες τις πολεμικές τέχνες, για όλες τις τέχνες γενικότερα και για όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες ακόμα γενικότερα. Ακόμα και σε περιόδους μέγιστης οικονομικής κρίσης (όπως αυτή που υποτίθεται ότι περνάμε αυτόν τον καιρό), υπάρχουν επιχειρήσεις που ανθούν και ακόμα και σε περιόδους μέγιστης οικονομικής άνθησης (όπως αυτή που υποτίθεται ότι περνάγαμε παλιότερα), υπήρχαν επιχειρήσεις που έκλειναν –τι μας λέει αυτό για τον καπιταλισμό; Υπάρχουν γιατροί που δεν μπορούν να διαγνώσουν ένα συνάχι και υπάρχει και ο Χάουζ (που λέει ο λόγος) –τι μας λέει αυτό για την ιατρική; Κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ.
Όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι χαοτικές επειδή η πραγματικότητα είναι χαοτική. Οι περισσότεροι άνθρωποι καταφέρνουμε να τα βγάλουμε πέρα μέσα στις χαοτικές αυτές συνθήκες μόλις οριακά, όμως κάπου-κάπου εμφανίζονται και κάποιοι εξ ημών που είτε επειδή είναι μονομανείς, είτε επειδή είναι ταλαντούχοι, είτε επειδή έτσι τα έφεραν τα φεγγάρια, καταφέρνουν να πάρουν τις δραστηριότητες αυτές και να βάλουν τάξη στο χάος τους. Και επειδή όλοι οι υπόλοιποι παραείμαστε μέτριοι, παίρνουμε τους ανθρώπους αυτούς, τους ανεβάζουμε σε ένα βάθρο, τους στεφανώνουμε με δάφνες και τους αποκαλούμε «ιδιοφυΐες», «νομπελίστες», «μάστερ» (αν είμαστε κάπως αγράμματοι), «υπερανθρώπους», «φωτισμένους» και άλλα ηχηρά παρόμοια. Όσο για τις δραστηριότητές τους, τις θεωρούμε κάτι παραπάνω από αυτό που είναι και αποδίδουμε και σ’ αυτές, χαρακτηριστικά που ούτε έχουν, ούτε μπορούν να έχουν.
Το Αϊκίντο ήταν (και είναι) αποτελεσματικό για όλους τους προαναφερθέντες δασκάλους. Και ο λόγος που είναι αποτελεσματικό, είναι επειδή όλοι αυτοί οι άνθρωποι φρόντισαν να το κάνουν αποτελεσματικό με το να λιώσουν στην προπόνηση. Αυτό που δεν μπορεί να καταλάβει ούτε ο μάγκας που έκανε τη συζήτηση, ούτε οι εκατοντάδες χιλιάδες αργόσχολοι που απεραντολογούν στα φόρα του Ίντερνετ και στα εντευκτήρια (!) των ντότζο, είναι ότι το ουσιαστικό τμήμα της παραπάνω κουβέντας, δεν είναι το «αποτελεσματικό», αλλά το «λιώσουν στην προπόνηση». Και όταν λέμε «λιώσουν», δε μιλάμε για μια (1) πορεία 25 χιλιομέτρων που κάναμε κάποτε στον στρατό και εξακολουθούμε να το λέμε δέκα χρόνια μετά –μιλάμε για ένα ζόρι που τραβάει κάθε μέρα, επί δέκα χρόνια. Μπορεί και παραπάνω.
Όλες οι πολεμικές τέχνες, ακόμα και αυτές που είθισται να αποκαλούνται «φλώρικες», έχουν πίσω τους μια τεράστια ιστορία και ένα πλήθος ανθρώπων που πραγματικά ήξεραν να μάχονται (παλεύουν, παίζουν ξύλο ή οτιδήποτε άλλο). Αν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε ό,τι έκαναν οι άνθρωποι αυτοί, θα έχουμε την απάντηση για το αν αυτό που κάνουμε «δουλεύει», είτε εντός ντότζο, είτε στον περιβόητο «δρόμο». Και αν είμαστε διατεθειμένοι να πάμε ένα βήμα παραπέρα (ναι, γίνεται –οι παλιοί δεν ήταν κάτι το ξεχωριστό, το είπαμε αυτό, δεν το είπαμε;) θα αντιληφθούμε ότι, όπως έλεγε και ο Βούδας όταν τον ρωτούσαν για τη μετά θάνατο ζωή, η ερώτηση είναι άσχετη με την πραγματικότητα...
...ή έτσι λέει ο σεμπάι τουλάχιστον. Εγώ απλώς το μεταφέρω...
No comments:
Post a Comment