Sunday, March 6, 2011

Δείγμα δωρεάν

Ο δάσκαλος έλειπε, οπότε ο σεμπάι είχε αναλάβει το –βαρετό– καθήκον της υποδοχής των επισκεπτών –για κάποιον λόγο, οι σχολές πολεμικών τεχνών, ακόμα και όταν έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν, θεωρούν ότι το να υπάρχει κάτι σαν μόνιμος ρεσεψιονίστ μειώνει την ουσία του μπούντο (από μια μεριά, βεβαίως, έχουν δίκιο, όμως δε βρισκόμαστε στην Ιαπωνία του 16ου αιώνα οπότε ίσως θα έπρεπε να το ξανασκεφτούν). Όπως και να ‘χει, στις καρέκλες των επισκεπτών κάθονταν δύο νεαροί οι οποίοι περίμεναν να τελειώσει η προπόνηση και να κάνουν τις ερωτήσεις τους σχετικά με τη ζωή, το ντότζο και τα πάντα.

Η προπόνηση τελείωσε, κάποιοι όδευσαν προς τα αποδυτήρια, κάποιοι άλλοι έμειναν να μελετήσουν λίγο μέχρι να αρχίσει το επόμενο μάθημα και ο σεμπάι πήγε προς το μέρος των νεαρών για να απαντήσει για μια ακόμα φορά στις γνωστές ερωτήσεις (πότε θα πάρω μαύρη ζώνη, πόσα θα πληρώνω τον μήνα, πόσο αποτελεσματικά είναι όλα αυτά κ.λπ.). Οι δύο νεαροί, ωστόσο, είχαν μια ακόμα ερώτηση την οποία πλέον κάνει αρκετός κόσμος: δίνει το ντότζο την επιλογή να κάνουμε κάποιο μάθημα δωρεάν για να πάρουμε μια ιδέα σχετικά με την τέχνη;

Η συγκεκριμένη ερώτηση κάνει τον σεμπάι (και αρκετούς ακόμα πολεμικοτεχνίτες) έξω φρενών –δεν πρόκειται περί εντυπώσεως · φαίνεται από τον τρόπο που απαντάει πάντοτε όταν τον ρωτούν. Και δικαίως, καθώς οι άνθρωποι που ρωτούν κάτι τέτοιο, δεν αντιλαμβάνονται πόσο ανόητη ακούγεται μια τέτοια απαίτηση στο πλαίσιο μιας πολεμικής τέχνης ή, εδώ που τα λέμε, οποιασδήποτε ενασχόλησης. Κρίνοντας από τα μούτρα που έφτιαξαν, οι δύο νεαροί περίμεναν ένα στεγνό «ναι» ή «όχι» αντί για το λογύδριο που υπέστησαν. Όμως η πραγματικότητα είναι αυτή ακριβώς και συνοψίζεται στη φράση «Τι ακριβώς περιμένεις να καταλάβεις μέσα σε μια ώρα;»

Δεν είναι μυστικό ότι οι κοινωνίες μας στηρίζονται στις εμπορικές σχέσεις. Και δεν είναι μυστικό ότι σχεδόν κάθε επιχείρηση, προκειμένου να προσελκύσει πελάτες, προσφέρει κάποιο δωρεάν δείγμα των προϊόντων ή των υπηρεσιών της, δίνοντας έτσι στον υποψήφιο πελάτη την ποιότητα αυτού που παρέχει. Το πρόβλημα στις πολεμικές τέχνες, ωστόσο, είναι ότι δεν μπορεί να υπάρξει δωρεάν δείγμα, καθώς αυτό που βλέπει κανείς την πρώτη του ώρα προπόνησης, δεν έχει την παραμικρή σχέση με (α) αυτό που θα δει π.χ. την χιλιοστή του ώρα προπόνησης, και, (β) με την ουσία της τέχνης.

Ας το δούμε πρακτικά: οποιαδήποτε ικανότητα, απαιτεί ένα μίνιμουμ αριθμό ωρών εξάσκησης προκειμένου να εγγραφεί στον νου και το σώμα του ενασχολούμενου. Αν πρόκειται για μια σχετικά απλή ικανότητα (όπως είναι για παράδειγμα η οδήγηση ενός οχήματος), αυτός ο μίνιμουμ αριθμός είναι 50 ώρες. Αν πρόκειται για κάτι πιο σύνθετο (νευροχειρουργική, ας πούμε –και μιλάμε εδώ μόνο για το δεξιοτεχνικό μέρος) ο μίνιμουμ αριθμός ανεβαίνει στις αρκετές εκατοντάδες ώρες. Και αν πρόκειται για ένα σύνολο σωματικών ικανοτήτων εφαρμοσμένων σε κάθε συνθήκη της καθημερινής ζωής –στην πραγματικότητα ένα εντελώς διαφορετικό μοντέλο κίνησης, στάσης, αναπνοής και αντίδρασης– όπως είναι μια πολεμική τέχνη, ο μίνιμουμ αριθμός ξεπερνάει, ίσως, τις χίλιες ώρες.

Αν στα παραπάνω, προσθέσουμε και μια σειρά από συμπληρωματικές γνώσεις που είτε συμβάλλουν στην εκμάθηση των συγκεκριμένων ικανοτήτων, είτε απλώς τις συνοδεύουν ως πολιτισμικές αποσκευές, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι προκειμένου να αποκτήσει κανείς μια εικόνα για το τι είναι μια πολεμική τέχνη και για το αν του ταιριάζει, θα πρέπει να δεσμευθεί απέναντι στον εαυτό του (και, προφανώς, απέναντι στο ντότζο, όμως η δέσμευση απέναντι στον εαυτό του είναι αυτή που πονάει περισσότερο) για ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών. Και όταν λέμε «τριών μηνών», δεν εννοούμε με ενασχόληση μιας ώρας την εβδομάδα αλλά με ενασχόληση τουλάχιστον δύο ωρών την ημέρα. Έτσι, για να βάζουμε τα πράγματα στη θέση τους.

Η πλειονότητα των ανθρώπων που εμφανίζονται στα ντότζο και ζητούν από τους υπεύθυνους δείγμα δωρεάν, δεν έχουν καθίσει ποτέ να σκεφτούν πόσο σύνθετο ζήτημα είναι μια πολεμική τέχνη, ούτε σε τι περιπέτεια βάζουν τον νου και το σώμα τους όταν αποφασίζουν να την ξεκινήσουν –όλα αυτά βεβαίως αφορούν τους ανθρώπους που δεν έχουν ασχοληθεί ξανά με τις πολεμικές τέχνες, έτσι; Όλοι ξέρουμε ότι κάποιος που έχει εμπειρία, μπορεί να αντιληφθεί πολύ πιο γρήγορα αρκετά στοιχεία μιας καινούριας τέχνης, ειδικά αν προέρχεται από την ίδια παράδοση με κάτι που έχει ήδη κάνει. Είτε αρέσει αυτό στους νεοεισερχόμενους στον χώρο, είτε όχι, οι πολεμικές τέχνες από πολλές απόψεις δεν είναι ακριβώς μια οποιαδήποτε υπηρεσία και μια οποιαδήποτε ενασχόληση.

Το πρώτο μας μάθημα σε μια ξένη γλώσσα, η πρώτη φορά που ανεβαίνουμε σε ένα ποδήλατο, η πρώτη φορά που κάνουμε σεξ ή η πρώτη εικόνα που αποκομίζουμε από μια ξένη χώρα μόλις προσγειωθούμε στο αεροδρόμιό της, δε μας λένε τίποτα για αυτό που θα επακολουθήσει. Το ίδιο ισχύει και στο μπούντο: αν έχουμε την απαίτηση η πολεμική τέχνη να μας δείξει κάτι από τον εαυτό της, αυτό δεν μπορεί να γίνει αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να της δείξουμε κάτι και από τον δικό μας –αυτό απαιτεί η στοιχειώδης κοσμική δικαιοσύνη. Ο εγωκεντρικός πολιτισμός μας, μας έχει κάνει να φερόμαστε σαν όλοι να μας χρωστάνε, όμως η αλήθεια είναι ότι μέσα σε ένα ντότζο που σέβεται τον εαυτό του, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Το δωρεάν δείγμα δεν μας λέει τίποτα για την τέχνη· το να το ζητάμε, ωστόσο, ίσως μας λέει κάτι για τον εαυτό μας…

...ή έτσι λέει ο σεμπάι τουλάχιστον. Εγώ απλώς το μεταφέρω...

No comments: