Το παραδέχομαι: καίτοι δεν είμαι ο πιο ένθερμος οπαδός της κινέζικης αντίληψης περί πολεμικών τεχνών, έχω απεριόριστο σεβασμό για τον Λάο Τσε, τον θεμελιωτή του Ταοϊσμού. Μολονότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν πρόκειται για ιστορικό πρόσωπο και ότι, ακόμα και αν ο ίδιος υπήρξε, το περιβόητο Ταό Τε Τσινγκ γράφτηκε από τους επιγόνους του, εξακολουθώ να τον θεωρώ κάτι σαν προστάτη άγιο και να τον ξαναδιαβάζω από καιρού εις καιρόν. Και δεν παύω να εκπλήσσομαι όταν βλέπω πόσο έχουν παρερμηνευθεί τα λόγια του, ειδικά όταν βγαίνουν εκτός περιεχομένου. Όχι ότι είναι και ο μόνος δηλαδή –είμαι σίγουρος ότι όλοι οι μεγάλοι φιλόσοφοι και οι θεμελιωτές κοσμοθεωριών πρέπει να κάθονται σε κάποιο συννεφάκι στον παράδεισο και να τραβάνε τα μαλλιά (ή τα γένια) τους βλέποντας τις παρερμηνείες των λεγομένων τους.
Μια από τις πιο συνηθισμένες ατάκες στα ντότζο (τα ελληνικά, αλλά υποπτεύομαι, και εκτός συνόρων) είναι το «ακόμα και ένα ταξίδι χιλίων βημάτων αρχίζει με το πρώτο βήμα», το οποίο είναι παραφθορά μιας φράσης από το Ταό Τε Τσινγκ. Βεβαίως ο Λάο Τσε μιλάει για χίλια λι, και ένα λι είναι περίπου μισό χιλιόμετρο, πάει να πει ότι το ταξίδι είναι περίπου Αθήνα-Θεσσαλονίκη, όμως το πρόβλημα δεν είναι εκεί. Το πρόβλημα είναι στο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι έκαναν τη μισή διαδρομή από την απόλυτη άγνοια ως την απόλυτη γνώση (μιας πολεμικής τέχνης και, κατ' επέκταση, οποιουδήποτε αντικειμένου) απλώς και μόνο επειδή ήρθαν στο ντότζο και πλήρωσαν τα 20 ευρώ της εγγραφής και τον πρώτο μήνα μαθημάτων.
Λυπάμαι που το λέω (και, πιστέψτε με, λυπάμαι όντως, καθώς το έμαθα με πολύ άγαρμπο τρόπο), αλλά υπάρχει το θέμα των υπολοίπων 999 βημάτων. Προφανώς, το να αποφασίσει κανείς να ξεκινήσει να ασχολείται με τις πολεμικές τέχνες είναι ένα σημαντικό βήμα –εξίσου σημαντικό με το να γραφτεί σε μια σχολή επαγγελματικής κατάρτισης, να μπει στο Πανεπιστήμιο ή να γεννήσει ένα παιδί. Όμως από εκεί, μέχρι του σημείου να τελειώσει τη σχολή, να πάρει πτυχίο Πανεπιστημίου ή να φτάσει το παιδί σε μια ηλικία, π.χ. 20 ετών, υπάρχει ένας πολύ, πολύ, πολύ (αλλά ΠΟΛΥ) μακρύς δρόμος. Και στη διάρκειά του θα υπάρξουν στιγμές λιποψυχίας, απογοήτευσης, ανίας, απόγνωσης, κούρασης, πόνου, θλίψης και όλων των άλλων εμποδίων που κάνουν τη ζωή μας κόλαση και μας προτρέπουν να τα παρατήσουμε.
Ο Λάο Τσε αναφέρει τη συγκεκριμένη φράση για να μας πει ότι τα μικρά γεννούν τα μεγάλα –και έχει δίκιο. Σε μια δεύτερη ανάγνωση, μας λέει ότι ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμος αντανακλούν ο ένας τον άλλον –και έχει επίσης δίκιο. Αν θέλει κανείς να δει τα πράγματα λιγότερο με τα μάτια του φυσικού και προτιμήσει τα μάτια του μεταφυσικού (ή του ψυχολόγου, το ίδιο είναι), θέλει να μας πει ότι η λήψη μιας απόφασης καθορίζει μια σειρά από επιλογές και πιθανότητες και αποκλείει κάποιες άλλες (τελικά δεν την αποφεύγουμε τη φυσική) –και έχει, για μια ακόμα φορά δίκιο. Όμως σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζει την αυταρέσκεια με την οποία φορούν οι περισσότεροι μαθητές για πρώτη φορά τη φόρμα τους όταν έρχονται σε ένα ντότζο. Ούτε την, εξίσου ενοχλητική, υπεροψία με την οποία αντιμετωπίζουν τον κόσμο οι έγκυες γυναίκες.
«You ain't seen nothing yet», έλεγαν οι Buchman Turner Overdrive, ένα γκρουπ της δεκαετίας του '70 –και είμαι σίγουρος ότι θα το προσυπέγραφε και ο Λάο Τσε. Οι πολεμικές τέχνες, όπως και όλες οι τέχνες, όπως και όλα τα γνωστικά αντικείμενα, όπως και όλα τα ανθρώπινα εγχειρήματα, έχουν μια διαδρομή (εξ ου και μιλάμε για Ταό, Ντο, δρόμο ή Δρόμο κλπ). Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι είναι μόνο διαδρομή και δεν έχουν προορισμό –αλλά για την υγρασία θα μιλήσουμε μια άλλη φορά- όμως το βέβαιο είναι ότι έχουν διαδρομή. Βεβαίως το πρώτο βήμα μετράει, όμως αν δε γίνουν και τα υπόλοιπα, το μόνο που μας μένει είναι μια, μάλλον άχρηστη, φόρμα, ένα ξεχασμένο όνομα στα μητρώα ενός ντότζο, μερικά χαμένα ευρώ, ένα αίσθημα απογοήτευσης και μερικές δικαιολογίες προς τον εαυτό μας και προς τους άλλους.
Για να αποδίδουμε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, είναι το φταίξιμο μόνο των μαθητών; Σαφώς όχι! Ένα μερίδιο της ευθύνης πέφτει και στους δασκάλους των πολεμικών τεχνών οι οποίοι, σε μια απελπισμένη προσπάθεια να συγκεντρώσουν μαθητές (κάπως πρέπει να ζήσουν κι αυτοί) τείνουν να παρουσιάσουν την τέχνη τους ως κάτι «εύκολο» ή κάτι που μπορεί να «κάνει ο καθένας», όμως η αλήθεια είναι ότι καμία τέχνη δεν είναι εύκολη και καμία απασχόληση δεν είναι για τον καθένα. Και όσο πιο νωρίς το κατανοήσουν αυτό οι φερέλπιδες νεοεισαγόμενοι στις πολεμικές τέχνες, τόσο καλύτερα -γι αυτούς, για τις πολεμικές τέχνες και για την κοινωνία που ζούμε. Το ξέρω ότι είναι δύσκολο να υπενθυμίζει κανείς στην εποχή της άμεσης ικανοποίησης, στην οποία όλα γίνονται με το «πάτημα ενός κουμπιού» ή σε «δέκα απλά μαθήματα» ότι μερικά (και στην ουσία όλα τα) πράγματα είναι ταξίδια ζωής, όμως η πραγματικότητα είναι αυτή.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα ακούσετε έναν καινούριο μαθητή να καυχιέται για το ότι έκανε την αρχή και «ξεκίνησε το μεγάλο του ταξίδι», ή την επόμενη φορά που θα βρεθείτε εσείς οι ίδιοι στη θέση αυτή, γίνετε λίγο κακοί και θυμίστε του (ή θυμηθείτε) την πραγματικότητα. Ότι, δυστυχώς, υπάρχουν και τα υπόλοιπα 999 βήματα και ότι, όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουν, τόσο πιο εύκολα θα αντιμετωπίσουν τις πάσης φύσεως δυσκολίες του δρόμου που επέλεξαν να ταξιδέψουν. Ο λόγος που οι αρχαίοι (και οι... λιγότερο αρχαίοι) σοφοί είναι τόσο πρόσφοροι σε αποφθέγματα, είναι επειδή τα λόγια τους προέρχονταν από μια ολόκληρη ζωή αφιερωμένη στο ίδιο αυτό ταξίδι, στην αντιμετώπιση των ίδιων αυτών δυσκολιών και στην πάλη με τους ίδιους εχθρούς...
...ή έτσι λέει ο σεμπάι τουλάχιστον. Εγώ απλώς το μεταφέρω...
Μια από τις πιο συνηθισμένες ατάκες στα ντότζο (τα ελληνικά, αλλά υποπτεύομαι, και εκτός συνόρων) είναι το «ακόμα και ένα ταξίδι χιλίων βημάτων αρχίζει με το πρώτο βήμα», το οποίο είναι παραφθορά μιας φράσης από το Ταό Τε Τσινγκ. Βεβαίως ο Λάο Τσε μιλάει για χίλια λι, και ένα λι είναι περίπου μισό χιλιόμετρο, πάει να πει ότι το ταξίδι είναι περίπου Αθήνα-Θεσσαλονίκη, όμως το πρόβλημα δεν είναι εκεί. Το πρόβλημα είναι στο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι έκαναν τη μισή διαδρομή από την απόλυτη άγνοια ως την απόλυτη γνώση (μιας πολεμικής τέχνης και, κατ' επέκταση, οποιουδήποτε αντικειμένου) απλώς και μόνο επειδή ήρθαν στο ντότζο και πλήρωσαν τα 20 ευρώ της εγγραφής και τον πρώτο μήνα μαθημάτων.
Λυπάμαι που το λέω (και, πιστέψτε με, λυπάμαι όντως, καθώς το έμαθα με πολύ άγαρμπο τρόπο), αλλά υπάρχει το θέμα των υπολοίπων 999 βημάτων. Προφανώς, το να αποφασίσει κανείς να ξεκινήσει να ασχολείται με τις πολεμικές τέχνες είναι ένα σημαντικό βήμα –εξίσου σημαντικό με το να γραφτεί σε μια σχολή επαγγελματικής κατάρτισης, να μπει στο Πανεπιστήμιο ή να γεννήσει ένα παιδί. Όμως από εκεί, μέχρι του σημείου να τελειώσει τη σχολή, να πάρει πτυχίο Πανεπιστημίου ή να φτάσει το παιδί σε μια ηλικία, π.χ. 20 ετών, υπάρχει ένας πολύ, πολύ, πολύ (αλλά ΠΟΛΥ) μακρύς δρόμος. Και στη διάρκειά του θα υπάρξουν στιγμές λιποψυχίας, απογοήτευσης, ανίας, απόγνωσης, κούρασης, πόνου, θλίψης και όλων των άλλων εμποδίων που κάνουν τη ζωή μας κόλαση και μας προτρέπουν να τα παρατήσουμε.
Ο Λάο Τσε αναφέρει τη συγκεκριμένη φράση για να μας πει ότι τα μικρά γεννούν τα μεγάλα –και έχει δίκιο. Σε μια δεύτερη ανάγνωση, μας λέει ότι ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμος αντανακλούν ο ένας τον άλλον –και έχει επίσης δίκιο. Αν θέλει κανείς να δει τα πράγματα λιγότερο με τα μάτια του φυσικού και προτιμήσει τα μάτια του μεταφυσικού (ή του ψυχολόγου, το ίδιο είναι), θέλει να μας πει ότι η λήψη μιας απόφασης καθορίζει μια σειρά από επιλογές και πιθανότητες και αποκλείει κάποιες άλλες (τελικά δεν την αποφεύγουμε τη φυσική) –και έχει, για μια ακόμα φορά δίκιο. Όμως σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζει την αυταρέσκεια με την οποία φορούν οι περισσότεροι μαθητές για πρώτη φορά τη φόρμα τους όταν έρχονται σε ένα ντότζο. Ούτε την, εξίσου ενοχλητική, υπεροψία με την οποία αντιμετωπίζουν τον κόσμο οι έγκυες γυναίκες.
«You ain't seen nothing yet», έλεγαν οι Buchman Turner Overdrive, ένα γκρουπ της δεκαετίας του '70 –και είμαι σίγουρος ότι θα το προσυπέγραφε και ο Λάο Τσε. Οι πολεμικές τέχνες, όπως και όλες οι τέχνες, όπως και όλα τα γνωστικά αντικείμενα, όπως και όλα τα ανθρώπινα εγχειρήματα, έχουν μια διαδρομή (εξ ου και μιλάμε για Ταό, Ντο, δρόμο ή Δρόμο κλπ). Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι είναι μόνο διαδρομή και δεν έχουν προορισμό –αλλά για την υγρασία θα μιλήσουμε μια άλλη φορά- όμως το βέβαιο είναι ότι έχουν διαδρομή. Βεβαίως το πρώτο βήμα μετράει, όμως αν δε γίνουν και τα υπόλοιπα, το μόνο που μας μένει είναι μια, μάλλον άχρηστη, φόρμα, ένα ξεχασμένο όνομα στα μητρώα ενός ντότζο, μερικά χαμένα ευρώ, ένα αίσθημα απογοήτευσης και μερικές δικαιολογίες προς τον εαυτό μας και προς τους άλλους.
Για να αποδίδουμε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, είναι το φταίξιμο μόνο των μαθητών; Σαφώς όχι! Ένα μερίδιο της ευθύνης πέφτει και στους δασκάλους των πολεμικών τεχνών οι οποίοι, σε μια απελπισμένη προσπάθεια να συγκεντρώσουν μαθητές (κάπως πρέπει να ζήσουν κι αυτοί) τείνουν να παρουσιάσουν την τέχνη τους ως κάτι «εύκολο» ή κάτι που μπορεί να «κάνει ο καθένας», όμως η αλήθεια είναι ότι καμία τέχνη δεν είναι εύκολη και καμία απασχόληση δεν είναι για τον καθένα. Και όσο πιο νωρίς το κατανοήσουν αυτό οι φερέλπιδες νεοεισαγόμενοι στις πολεμικές τέχνες, τόσο καλύτερα -γι αυτούς, για τις πολεμικές τέχνες και για την κοινωνία που ζούμε. Το ξέρω ότι είναι δύσκολο να υπενθυμίζει κανείς στην εποχή της άμεσης ικανοποίησης, στην οποία όλα γίνονται με το «πάτημα ενός κουμπιού» ή σε «δέκα απλά μαθήματα» ότι μερικά (και στην ουσία όλα τα) πράγματα είναι ταξίδια ζωής, όμως η πραγματικότητα είναι αυτή.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα ακούσετε έναν καινούριο μαθητή να καυχιέται για το ότι έκανε την αρχή και «ξεκίνησε το μεγάλο του ταξίδι», ή την επόμενη φορά που θα βρεθείτε εσείς οι ίδιοι στη θέση αυτή, γίνετε λίγο κακοί και θυμίστε του (ή θυμηθείτε) την πραγματικότητα. Ότι, δυστυχώς, υπάρχουν και τα υπόλοιπα 999 βήματα και ότι, όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουν, τόσο πιο εύκολα θα αντιμετωπίσουν τις πάσης φύσεως δυσκολίες του δρόμου που επέλεξαν να ταξιδέψουν. Ο λόγος που οι αρχαίοι (και οι... λιγότερο αρχαίοι) σοφοί είναι τόσο πρόσφοροι σε αποφθέγματα, είναι επειδή τα λόγια τους προέρχονταν από μια ολόκληρη ζωή αφιερωμένη στο ίδιο αυτό ταξίδι, στην αντιμετώπιση των ίδιων αυτών δυσκολιών και στην πάλη με τους ίδιους εχθρούς...
...ή έτσι λέει ο σεμπάι τουλάχιστον. Εγώ απλώς το μεταφέρω...
No comments:
Post a Comment